सब्बे सङ्खार अनिच्च

कासेगावला त्यांच्याकडूनच खूप वर्षांपूर्वी घेतलेले पुस्तक वाचतो आहे. त्याचा अखेरचा टप्पा सुरु आहे. तो पूर्ण होण्याआधीच गेल ऑम्व्हेट गेल्या. वयाच्या ८१ व्या वर्षी दीर्घ आजाराने त्या गेल्या. तरीही अर्ध्यातून त्या गेल्या हीच भावना माझ्या मनाला डाचते आहे. 

प्रगत परदेशातून येऊन, इथल्या मातीशी नाते जोडून, इथला सहचर निवडून, इथल्या चळवळींचे अभिन्न अंग झालेल्या या कार्यकर्त्या विदुषीने आमच्या इतिहासाचे, वैचारिक - सांस्कृतिक वारश्याचे नवे आयाम, नवे संदर्भ आमच्यासमोर उलगडले. आमच्या प्रगतिशील चळवळींना दिशा देण्यात या अन्वयार्थाचा मोठा वाटा आहे. ही गरज अजून संपलेली नाही. उलट त्यात अरिष्ट आले आहे. अशावेळी गेल ऑम्व्हेट यांचे जाणे वय, आजार ही रास्त कारणे असली तरीही अर्ध्यातून जाणेच वाटते आहे.

तथागत गौतम बुद्ध त्यांच्या अंतिम समयी शोकाकुल अनुयायांना उपदेश करताना म्हणतात - सब्बे सङ्खार अनिच्च. (सर्व अस्तित्व, जाणीवा अनित्य आहेत.)

अनित्यता हे सनातन सत्य आहे. आपण कोणीही त्यास अपवाद असणार नाही आहोत. पुस्तक पुरे होवो न होवो, कुठल्यातरी पानावर पुस्तक मलाही मिटावेच लागेल. तरीही ते कबूल करणे कठीण जाते, असह्य होते हे खरे.

डॉ. गेल ऑम्व्हेट या आमच्या थोर कार्यकर्त्या विदुषीस मनोभावे आदरांजली!

- सुरेश सावंत